Avira

Lütfen Teraziyi es geçmeyelim...

Intel'in geçtiğimiz haftalarda Pentium 4 işlemci ailesinde önemli bir değişiklik yaptığını ve 800MHz veriyolu kullanan bir dizi işlemciyi kullanıcılara sunduğunu biliyorsunuz. Bu işlemcilerden 3GHz hızındaki modelin incelemesine de sitemizde yer vermiştik. O incelemede de kısaca bahsettiğimiz gibi, bu yeni işlemciler için yeni de yonga setleri gerekiyor. Intel bu gereksinimi de Canterwood kod ismiyle bilinen i875P ve Springdale kod ismiyle birilen i865 yonga setleriyle karşıladı.
Önce bu yeni yonga setlerini kısa kısa tanıyalım, sonra getirdikleri yeni özelliklerin üzerinde detaylıca duracağız.
Yeni Yonga Setleri

i875P: Intel'in en yüksek performanslı ve en pahalı çözümünü i875P oluşturuyor. Eski i850E ve E7205 Granite Bay yonga setlerinin yerine geçen bu yonga seti, daha çok iş istasyonlarında ve yüksek performanslı PC'lerden kullanılacak. i875P'nin kendine özgü iki önemli özelliğinden birisi, biraz sonra detaylarını tartışacağımız PAT teknolojisi, diğeri ise ECC bellekleri destekleyebilmesi. Bunun dışında i875P'nin i865PE'den çok ciddi bir farklılığı yok.
i865PE: Hem E7205 Granite Bay, hem de eski dost i845PE'nin yerine geçen bu yonga seti, yeni Intel yonga setlerinin en yaygın olarak kullanılanı olacağa benziyor. i865'nin fiyatı, i845PE'den çok fazla yüksek değil. Buna karşın yonga setinin çift kanallı bellek arabirimi, daha önce sadece Granite Bay'da bulunan bu özelliği orta düzey anakartlara da indiriyor. Oldukça uzun bir süre piyasada kalacağı varsayılan i865PE anakart üreticileri tarafından inanılmaz ilgi görmüş durumda ve her firma i865PE'li bir kaç anakart modeli üretmiş durumda.
i865G: Teknik özellikleri i865PE ile tamamiyle aynı olan i865G, ek olarak bir de grafik kontrolcüsü içeriyor. Detaylarını yazımızın içinde bulacağınız Extreme Graphics 2 grafik çekirdeği, performans olarak pek parlak olmadığı için oyun tutkunlarını tatmin edemiyor ama iş dünyası için yeterli olacaktır.
i865P: Yeni yonga setlerinin en ekonomik olanı, daha çok Celeron işlemciler için tasarlanmış ve diğer setlerden en büyük farkı olarak 800MHz veriyolu kullanan işlemcileri desteklemiyor. Anakart üreticilerinin i865P'ye pek fazla ilgi gösterdiklerini söylemek zor, i865P daha çok sistem üreticileri tarafından kullanılacağa benziyor.
Yeni 4 yonga setinin özelliklerini, eski ürünlerle karşılaştırabilmek için bir tablo düzenledik.
İşlemci Desteği

Yeni yonga setlerinin 800MHz'lik yeni işlemcileri desteklediklerini söylememize bile gerek yok. Sadece ekonomik ürün i865P 800MHz'i desteklemiyor. Eski 533 ve 400MHz işlemcilere destek de sürmekte, fakat bu konuda bazı kısıtlamalar da geliyor. Örneğin, i865 ve i875, Socket 478 Pentium 4'lerin 256KB cache içeren en eski sürümlerini desteklemiyor, sadece Coppermine dediğimiz 512KB cache içeren işlemcileri destekliyor. Celeron işlemcilerin de sadece 2GHz ve yukarı hızda olanları desteklenmekte.
Çift Kanallı Bellek Arabirimi

i865 serisi ve i875P ile birlikte aslında önemli bir devrim gerçekleşiyor: Çift kanal erişimli bellek arabirimleri standartlaşıyor. Intel DDR belleklerde çift kanallı arabirimi ilk kez E7205 Granite Bay anakartında denemişti ve 533MHz veriyolu kullanan işlemcilerle birlikte Granite Bay mükemmel sonuç vermişti.
Bilgisayarlarda performansı yükseltmenin önemli bir yolu, işlemci - kuzey köprüsü arasındaki bağlantının bant genişliği ile, kuzey köprüsü - bellek arasındaki bağlantının bant genişliğini eşit tutabilmek. Örneğin, 533MHz veriyolu kullanan bir Pentium 4 işlemci, 4.2GB/sn bant genişliğine sahiptir. Bu işlemyici, en az 4.2GB/sn veri aktarabilen bir bellek sistemi ile beslemek gerekir. Çok yaygın kullanılan i854PE, 333MHz DDR bellek ile 2.7GB/sn bant genişliği sunar. Bu da gerekli olan 4.2GB kapasitenin çok altında bir rakam. 3.2GB/sn kapasiteli DDR400 bellek kullanılsa bile, işlemcinin bant genişliğine yetişilmesi mümkün olmuyor. Bu durumu aşmanın çaresi, bir değil iki kanaldan belleğe erişerek, efektif bant genişliğini ikiye katlamak.
Çift kanallı bellek arabirimi kullanıldığında, 533MHz'lik işlemcileri iki adet 266MHz bellek arabirimi ile tatmin etmek yeterli oluyor. Yeni çıkan 800MHz veriyolu kullanan işlemciler için ise iki adet 400MHz bellek arabirimi gerekli. i875 ve i865'de işte bunu sağlıyor.
Çift kanal bellek erişimi, Intel Pentium 4 işlemciler için AMD Athlon işlemcilerden çok daha önemli. Athlon'lar 333MHz veriyolu kullandıkları için, başarılı çalışan tek kanal bir bellek kontrolcüsü ve 333MHz hızında bir bellek modülü, işlemcinin gerek duyduğu bellek bant genişliğini sağlayabiliyor. Her ne kadar nForce2 gibi yonga setleri çift kanallı DDR400 bellek arabirimleri sunsalar da, bu arabirimlerin performansa etkisi ciddiye alınacak düzeyde değil. Yeni çıkan 400MHz veriyolu kullanan Athlon'lar DDR400 bellek modüllerini tam anlamıyla kullanabilen tek işlemciler.
Yeni yonga setleri bellek hızı konusunda da çok esnek değil. Örneğin, 400MHz hızında bellek kullanabilmek için mutlaka 800MHz veriyolu kullanan yeni işlemcilere gerek duyuluyor. 800MHz'lik bu yeni işlemcilerle DDR333 kullandığınızda ise bellek modülleri 333 değil de 320MHz hızında çalışıyor, nedeni ise Intel tarafından "bu durumun sistem için daha optimize olduğu" şeklinde açıklanmış.
DDR400 desteği konusunda özellikle belirtilmesi gereken bir nokta, Intel'in bellek modülleri konusunda VIA ve NVIDIA yonga setlerine göre çok daha seçiçi olması. Daha önce nForce2 yada VIA KT400 yonga setli bir anakartta CAS 2 olarak çalıştırdığınız bellek modülleri, bir bakıyorsunuz i865PE'li bir anakartta en fazla CAS 2.5 olarak çalışabiliyor.
PAT Nedir?

Intel'in yeni i875P yonga setinin en çok tartışılan ve en az anlaşılan özelliği PAT, yani uzun haliyle Performance Acceleration Technology. PAT'ın ne olduğunun anlaşılmamasında, Intel'in bu konuda detaylı bilgiler vermemesinden kaynaklanıyor. Intel'e bakılırsa, PAT, işlemci ve bellek arasındaki veri akışını optimize eden ve bu sayede performansta %5'e varan avantaj sağlayan bir sistem. Tabii Intel'in sunduğu bilgi bu kadar yuvarlak ifadelerden oluşunca, PAT üzerine doğru-yanlış bir çok tahmin ve iddia oluşuyor.
Intel'in dökümanlarında, i875P yongalarının üretilen yongalar arasından özel seçilenler olduklarına ilişkin bir ifade var. Bu meraklılarının kafasında hemen "overclock!" ışığını yakacak bir ifade. Zaten bu yüzden de i875P için, "i865'in overclock edilmiş hali" iddiası daha yonga seti çıkmadan ortaya sürülmüştü.
Görünüşe göre, PAT bellek erişimindeki beklemeleri iki saat vuruşu kadar azaltıp, bellek erişimini hızlandıran bir sistem. İşlemci belleğe erişmek istediğinde 1, erişilecek bellek yongası seçilirken de 1 saat vuruşu kazanılıyor ve toplamda 2 saat vuruşu avantaj elde ediliyor. PAT sadece 800MHz veriyolu kullanan işlemciler ve DDR400 bellek modülleri çift kanal olarak kullanıldığında aktif hale geliyor. Test sonuçlarında görüleceği gibi, işlemci-bellek ikilisine yüklenen uygulamalarda gerçekten de %5'e varan bir performans artışı sağlanmakta.
Son günlerde ilginç bir gelişme, Asus'un i865PE yonga setli anakartlarında PAT'ı aktifleştirmeyi başarması oldu. Muhtemelen Intel'in hışmından korkan Asus, bu sisteme PAT demek yerine Hyper-Path adını vermiş durumda. Asus'un hemen ardından Abit, daha sonra da Epox anakartlarında PAT'ı aktifleştirdiler. Diğer üreticilerin de i865PE anakartlarına BIOS terfisi uygulayarak bu yeteneği kazandıracağını tahmin etmek zor değil.
Biz bu çalışmayı yaparken incelediğimiz iki i865PE anakartına da (AOpen AX4SPE Max ve Soltek 86SPE-L ) henüz PAT içeren birer BIOS terfisi yapılmamıştı, bu yüzden şimdilik PAT'ın i865PE'de ne derece sağlıklı olduğu ve ne kadar işe yaradığı konusunda bir yorum yapamıyoruz. Fakat özellikle belirtilmesi gereken bir nokta, Intel'in geçtiğimiz günlerde yaptığı bir basın açıklamasında, i865PE'lerde PAT kullanımını kesinlikle onaylamadığını ve bu uygulamaya gidilen ürünlerin garanti dışı kalacağını ifade ettiği.
CSA / Gigabit Ethernet

Intel'in yeni yonga setlerinde geliştirdiği çok önemli bir kavram, Communication Streaming Architecture (CSA) ismini taşıyor. Bu yeni mimari, Gigabit ethernet kontrolcüleri PCI veriyolunun 133MB/sn'lik bant genişliğine mahkum olmaktan kurtarıp, kendilerine özel bir bağlantıyla direkt olarak kuzey köprüsüne bağlıyor. Böylece hem Gigabit ethernet kontrolcü tam performansıyla çalışıyor, hem de PCI veriyolunu işgal ederek sistemi zorlamıyor.
Intel'in CSA için özellikle geliştirdiği ve önerdiği yeni Gigabit Ethernet kontrolcüsü, Intel 82547EI ismini taşıyor. 1600Mbit/sn hızında çift yönlü bağlantılar kurabilen bu yongayı oldukça da uygun fiyatla pazarlayan Intel'in amacı, Gigabit Ethernet'i yaygınlaştırmak. 547EI kontrolcüsü 100Mbit ve 10Mbit bağlantılara da olanak sağlıyor.
Extreme Graphics 2 Grafik Çekirdeği

i865G yonga seti, dahili olarak grafik çekirdeğine de sahip. Yeni çekirdeğe Extreme Graphics 2 ismi verilmiş. Ne yazık ki Extreme Graphics 2, gerek performans gerekse teknik özellikler olarak i845G ve GE'nin grafik çekirdeğinden bir üstünlük sunamıyor. Grafik işlemcisi 266MHz hızında çalışmakta ve sisteme AGP 8X ile bağlı. Performans Internet, ofis ve multimedya uygulamaları için yeterli olsa da, günümüz oyunları için kabul edilemeyecek kadar yavaş. Üstelik Extreme Graphics'in Transform & Lighting gibi günümüzde gayet yaygın kullanılan bir fonksiyona sahip olmayışı, oyun ve 3D uygulamalarda kullanımını da kısıtlıyor. Testlerimizde, bir çok benchmark uygulaması Extreme Graphics 2 çekirdeğinde T&L desteği olmadığı için çalışmadı. Extreme Graphics AntiAliasing yeteneğine de sahip değil, ama zaten performans o kadar düşük ki, desteklense bile AA kullanmak pek olacak iş değil.
2.8GHz'lik Pentium 4 işlemciyi ve Intel'in kendi üretimi i865GLC anakartını kullanarak bir kaç test yaptık. i865G hem performans, hem teknoloji olarak çok zayıf olduğundan, bir kaç performans testinin yeterli olacağını düşünüyoruz. Zaten az önce belirttiğimiz gibi, i865G bir çok test uygulamasını çalıştıramıyor.
ICH5 ve ICH5R Güney Köprüsü

Intel'in artık yaşlanmış ICH4 güney köprüsünü, Serial ATA destekli ICH5 ile güncelleyeceğini uzun zamandır biliyor ve bekliyorduk. ICH5, yeni kuzey köprüleriyle birlikte karşımıza çıktı.
ICH5'in iki farklı sürümü var. ICH5, IDE portlarının yanı sıra iki de Serial ATA bağlantısını destekliyor. ICH5R sürümü ise sadece Serial ATA desteklemiyor, Serial ATA üzerinden RAID 0 disk dizileri oluşturmanıza da izin veriyor. Intel şimdilik eksiksiz bir RAID desteğine gitmeye gerek görmemiş ve performans meraklılarının çok rağbet ettiği, en temel düzey RAID olan RAID 0 (Striping) metodunu sunmuş. ICH5R yongası, RAID destekli olmayan ICH5'e göre çok az daha pahalı, fakat gördüğümüz kadarıyle anakart üreticileri ICH5R'ye çok da rağbet etmiyorlar.
Yeni Ses CODEC Yongası

Her ne kadar i865 ve i875'ler ile direkt ilgili olmasa da, yeni yonga setleriyle birlikte gelen ufak bir değişiklik daha var. Intel, yeni yonga setleriyle birlikte Analog Devices firmasının ADI1985 ses yongasının kullanılmasını öneriyor. ADI 1985, 20-bit ses işleme yeteneğine ve 48kHz örnekleme hızına sahip. 6 kanal ses destekli, EAX 1 ve 2, A3D ve Microsoft DirectSound3D destekleyen bu yonga, AC'97 v2.3 standartına uygun. Buna bağlı olarak, yonganın bağlantı noktalarına bağlanan cihazların türünü algılama yeteneği var. Örneğin mikrofon bağlantı noktasına hoparlörlerinizi bağladığınızda sistem sizi uyarıyor ve yanlış bağlantı yaptığınızı söylüyor. ADI1985 ile donatılmış anakartlar, SoundMax 4 XL ses sistemine sahip olarak etiketleniyor. ADI 1985'in çok güçlü sanal hoparlör desteği var ve 2 yada 4 hoparlörlü sisteminizde sanal olarak 5.1 kanal ses sistemi yaratabiliyor.
Üreticiler i865/i875 anakartlarına mutlaka ADI1985'i eklemek zorunda değil, bizim incelediğimiz her iki i865PE anakartı da Realtek'in inanılmaz yaygın kullanılan ALC650 yongasını kullanıyordu. Buna karşın, Intel'in tavsiyesi ADI1985 kullanılması yönünde ve uzun vadede firmalar Realtek'in çözümünden vazgeçebilirler.
Performans

i865G, i865PE ve i875P arasındaki performans farkını ölçmek için, 800MHz veriyolu kullanan, 3GHz hızındaki Pentium 4 ile bazı testler yürüttük. Testlerimizde işlemci-yonga seti-bellek üçlüsüne yüklenen uygulamalara ağırlık verdik.
Testimizde kullandığımız i865G yonga setli anakart Intel'in 865GLC modeli anakartıydı. i865PE'lere örnek olarak AOpen'in AX4SPE Max'ını seçtik. i875P'yi ise MSI'ın gösterişli anakartı 875P Neo temsil etti.