Yönetme, hakimiyet kurma, güç ve prestij sahibi olma isteği doğamız gereği hep içimizde bir yerlerdedir. Belki bu sebeple strateji oyunları bir çoğumuz için vazgeçilmezdir. Çoğu strateji oyununda bir bölgeye yerleşir, kamp ya da ordu kurar, yönetir ve düşmanı yok etmeye çalışırız. Bazen de tek bir ordu yetmez, koca bir medeniyeti yönetmek isteriz. İşte Civilization bu çeşit isteklerimizi karşılıyor.





Oyunun ilk sürümü 1991 yılında çıktı. Ve o tarihte bile çok sıkı fanatikler edindi. Üstelik şimdiki gibi görkemli grafiklerin varlığı söz konusu bile değildi. Sanırım bizi cezbedenin Medeniyet kurup yönetme fikri olduğu açık, ve Civilazitions ı diğer bir çok strateji oyunundan ayıran ve bir adım öne geçiren de bu. Fakat yine de 1991 de Civilization kendini çok da fazla tanıtamamıştı. 1997 yılında oyunun ikincisi çıktı,ve Civilization ın ikinci kez doğdu. Oyun medeniyet yönetme aşamasında bize hemen hemen her ayrıntıyı sunuyordu. Tek ve en büyük eksisi grafikleriydi. 2001 yılında Civilization 3 ün çıkmasıyla bu eksiklik de yok oldu. Grafiklerde aşırı bir ilerleme kaydedilmiş ve oyuna sayısız yenilik eklenmişti. Civilization un efsaneleşmesi de bu 3. oyunla sağlandı denilebilir. Aradan sadece 4 yıl geçmesine karşın oyunun teknolojisi hızla ilerlemiş ve Civilization 3 ün 2D grafikleri artık diğer oyunların yanında bayağı vasat kalmıştı. Sid Meier da bunu anlamış olmalı ki artık Civilization IV çıktı ve oyun en çok da 3D grafikleri ve inanılmaz ayrıntısıyla bizi tatmin etmeye hazır.


Sid Meier...

Oyun bir DVD olarak karşımıza geldi. Yapımcısı ise Firaxis Games. Yükleyip açtıktan sonra Civilization 3 de olduğu gibi süper bir video izliyoruz arkadaşlar. Bu video da biz krallık tacını takıyor, imparatorluğu elimize alıyoruz.. Menü her yeni oyunda olduğu gibi hareketli. Arkada dünyamızın çok iyi modellenmiş hali görünüyor. Ben, eğer bundan önce hiç Civilization oynamadıysanız Tutorial bölümünü oynamanızı tavsiye ederim. Tutorial bölümünde diplomasiden şehir kurmaya kadar her şey bize anlatılıyor. Bu da oyunu bilmeyenlerin oyunu kavramasını sağlıyor. Oyunun temasını anladıktan sonra arkada harika bir menü müziği eşliğinde oyuna başlıyoruz arkadaşlar.
Başlarken öncelikle doğal olarak haritayı seçmemiz gerekiyor. Ardından süreyi seçiyoruz ki 3’e ayrılıyor: Epic, Normal ve Quick. Epic seçneğinde zaman daha ağır ilerliyor dolayısıyla daha detaylı ve öğretici bir oyun oluyor. Quickte ise zaman olduğundan çok daha hızlı geçiyor. Normal ise ikisinin ortası, yani standart uzunlukta. Süre seçimimizi yaptıktan sonra kendimize bir medeniyet seçmeliyiz. Oyundaki medeniyetler: İngilizler, Fransızlar, Japonlar, Amerikalılar, Aztekler, İncalar, Yunanlılar, Almanlar, Araplar, Çinliler, Hintliler, Maliler, Romalılar, İspanyollar, Persler, Mongollar ve Ruslar. 3 kıtaya yayılmış 600 yıllık koca Osmanlı İmparatorluğunun oyunda olmaması hepimizi üzecek. Ki bence bu oyunun en büyük eksilerinden biri. Kendimize bir medeniyet ve o medeniyete ait yöneticiyi seçtikten sonra oyuna başlıyoruz. Loading ekranı bile son derece detaylı. Oyun başlayana kadar beklemekten kesinlikle sıkılmayacaksınız. Çünkü bu sırada dünyanın oluşumunu izleyeceksiniz. Oyuna girdiğinizde standart olarak ilk çağdan oyuna başlıyorsunuz. Ve medeniyetinizin kalbi olan başkentinizi kurup kendinizi kaptırmaya ilk adımı atıyorsunuz. Peki oyunu nasıl kazanacaksınız? Bunu birçok şekilde yapabilirsiniz…





6 yoldan oyunu kazanmak mümkün. Peki nedir bunlar; diplomasiler sayesinde güçlü dostlar edinip BM (birleşmiş Milletler) yi kurarsanız, Diplomatic Victory yapmış oluyorsunuz. Dünya topraklarının %70 i veya dünya ırklarının %25 i size aitse Domination Victory yapıyorsunuz. 3 şehrimizin kültürü 50000 i geçmişse bu seferde Cultural Victory yapmış oluyoruz. Tüm teknolojileri ve Apollo Programını bitirip uzay gemisini Uzaya gönderirsek Space Victory bizim oluyor. Tüm dünyayı savaşla alıp tek hakim biz olduysak Conquest Victory yapmış oluyoruz. Herkesin teknoloji ve toprak büyüklüğüne bağlı puanları bulunuyor. 2050 yılında en çok puan bizdeyse bu sefer de Score Victory yapmış oluyoruz. Gördüğünüz gibi oyunu birçok yönden kazanmak mümkün. Herhangi bir Victory i yaptıktan sonra oyunun bitip bitmemesi size kalmış. İsterseniz oyuna son noktayı koyabilirsiniz. Ama oyuna devam edip her yoldan kazanmaya çalışmak da elinizde. Oyun içinde sizi en çok geliştirilen diplomasi oyalayacak. Dost olmak, düşman olmak, karşılıklı ticaret yapmak, dostlarınızın düşmanlarınızın hakkındaki görüşlerini öğrenmek gerçekten çok keyifli. Civilization IV de ayrıca diğer Civilizationlarda olmayan din seçme özelliği de var, dinler: İslam, Hristiyanlık, Musevilik, Budistlik, Konfiçyanism, Taoism ve Hinduism. Ülkenin ana dinini seçmek size bağlı ama şehirleriniz komşu ülkeler ve ticaret yollarının etkisiyle kendi dinini seçebiliyor. Bununla birlikte her dinin misyonerlerini de yapabilirsiniz. Örneğin Hıristiyan bir şehrinize Islamic Missionere yollarsanız şehriniz Müslüman olabilir. Dinler insanların mutluluğuna da doğrudan etki sağlıyor. Müslüman bir şehre cami yaparsanız halkınız mutlu oluyor. Din gibi seçeceğiniz bir başka şey de şehrinizin yönetim şekli. Bu da yine insanların mutluluğuyla doğrudan ilgili. Civilization IV de bu sefer şehirler daha detaylı. Kültür arttıkça şehriniz daha fazla göç alıyor ve büyüyor. Siz de haritada bu büyümeyi çok açık bir şekilde görebiliyorsunuz. Aynı şekilde şehrinize yaptığınız Wonder lar da haritada görünüyor. Bu wonderlar şehrinize kültür puanı kazandırıyor. Peki kültür puanı ne işe yarıyor? Yalnızca şehrin büyümesini sağlamakla kalmıyor aynı zamanda şehrinizde Great Person ların doğma ihtimalini de arttırıyor. Great Personlar ise din adamları, sanatçılar, mimarlar, mühendisler ve bilim adamları olmak üzere 5 e ayrılıyor. Great Personlar ı şehrinize gönderip şehrinizin kültür puanını arttırabilir, şehrinize eser vermelerini sağlayabilir ve bir Great Person sağlayarak da bir teknoloji geliştirebilirsiniz. Bu size kalmış. Aynı zamanda 2 Great Person u birden feda edip şehrinizin Goldan Age yaşamasını sağlayabilirsiniz. Üniteler de yine çok çeşitli ve diğer Civilization lardan daha güzel görünüyorlar. Bazı üniteleri yapmak için bir takım kaynaklara ihtiyacınız olacak. Örneğin Tank çıkarabilmeniz için ülkenizde alüminyum ve petrol olması gerekiyor. Bu kaynaklar ülke sınırları içinde bulunmadığı takdirde siz onları başka ülkelerden diplomasi yoluyla getirtebilirsiniz.





Artık Civilization III de olduğu gibi sık sık kirlilik ve isyan olaylarıyla karşılaşmayacağız. Bunun yerine eğer şehrin mutluluk seviyesi çok düşerse halkınız üretimi durabilecek. Hemen hemen her şehir kalabalıktan rahatsız, bu yüzden şehirlerimize bol bol Settlers (göçmen) yaparak nüfusu azaltmaya çalışmalıyız.
Civilization IV de yine her zamanki gibi World Builder adında kendi dünyanızı tasarlayabileceğiniz bir editör bulunuyor. Ama CivIV daha da ileri giderek bize Civilization IV ün ana kodlarını veriyor. Bu demek oluyor ki eğer programlama hakkında bilginiz varsa Civilization IV ün her şeyini değiştirebilir baştan yeni bir strateji oyunu yaratabilirsiniz.
Oyunda multiplayer da mevcut. Online oynarken alacağınız zevki siz düşünün artık. Diplomasiler, savaşlar, anlaşmalar… Tabii oyuna başlayıp sonlandırmak istiyorsanız bu sizin baya zamanınızı alacaktır.





Gelelim 3D grafiklere. CivIV ü CivIII den ayıran en büyük özellik elbette 3D grafikler olmuş. Oyunda haritaya istediğimiz gibi zoom yapabiliyor veya haritayı döndürebiliyoruz. Ayrıca haritadaki detay da arttırılıp hareketli animasyonlar konmuş. Haritaya zoom yapıp dikkatli bakarsak, nehirlerin aktığını, hayvanların koştuğunu hatta rüzgardan ağaçların sallandığını bile görebiliriz. Aynı şekilde şehrimize zoom yaptığımızda kurduğumuz hemen hemen her binayı şehir üzerinde görebiliriz. Oyunu zoom yaparak oynadığımız gibi Kuşbakışı da oynamak mümkün. Oyun kuşbakışıyken Dünya’nın geoit şeklini de görmek mümkün. Bu sayede dünyadaki yerimizi tam olarak görebiliyoruz.



Biraz da müziklerden bahsedelim. Civilization III de olduğu gibi tarzı ve iniş çıkışları yerine göre çok iyi ayarlanmış müzikler söz konusu. Renissance Age zamanında klasik müzik dinlerken Modern Age de daha modern rock müzikler dinlemekteyiz. Her ünitenin sesleri de farklı farklı.
Sonuç olarak Civilization IV muhteşem bir oyun arkadaşlar. Mutlaka oynanması gerekir. Sid Meier yine yapacağını yapmış açıkçası…